|
|
|
 |
 l |
| Kan Uyuşmazlığı |
Kan uyuşmazlığı adından da anlaşılacağı üzere anne ve babanın kan
grupları arasında uygunsuzluk olmasıdır. İnsan kan grupları A, B, AB,
ve O olarak 4 türdür. Bunun yanı sıra D faktörü adı verilen Rh faktörü
de pozitif ya da negatif olabilir. Anne karnındaki bebeğin
uyuşmazlıktan etkilenebilmesi için bebeğin kan grubu ile anneninkinin
uyumsuz olması, bebeğin kanının anne kanı ile temas etmesi, ve annenin
bağışıklık sisteminin bu duruma cevap olarak antikor üretmesi gerekir.
En sık rastlanılan uygunsuzluk Rh uygunsuzluğudur. Bu durumda baba
Rh(+) iken anne Rh(-)dir. Eğer bebek de Rh (+) olursa bebeğin kanındaki
bu Rh faktörü anne kanına geçer ve annenin bağışıklık sitemi Rh
faktörünü ortadan kaldırmak için antikor adı verilen maddeler üretir.
Bu nedenle ilk bebek durumdan etkilenmez. Rh uygunsuzluğundan sadece
Baba pozitif anne negatif iken söz edilebilir. Baba negatif anne
pozitif ise uyuşmazlık önemli değildir.
Etki Mekanizması
Rh uygunsuzluğu varlığında (anne (-) baba (+)) eğer bebek de pozitif
ise doğum esnasında anne kanı ile bebeğin kanı temas eder ve anne
kanına Rh faktörü geçer. Anne buna anti Rh üreterek cevap verir. Bir
sonraki bebek eğer Rh (+) olur ise anne kanındaki bu anti Rh lar bebeğe
geçer ve bebeğin kanında çökelmelere neden olur. Bazı durumlarda anne
ve bebek kanı doğumdan önce de temas edebilir. Bu durumlar
Amniyosentez
Düşük
Gebelik sırasında fazla miktarda kanamalardır
Bazen Rh(-) bir kadına hata ile Rh(+) kan verilebilir. Bu durumda
ortada gebelik yokken bile kadının kanında anti-Rh antikorlar
bulunabilir ve ilk bebek uygunsuzluktan etkilenebilir.
Belirtiler
Kan uyuşmazığında eğer bebek etkilenmiş işe anneden geçen anti-Rh lar
bebeğin kan hücrelerinin parçalanmasına ve çökelmesine neden olur. Bu
durumda bebekte kansızlık yani anemi görülür. Buna bağlı olarak
ultrasonda bebekte hidrops adı verilen durum tespit edilir. Bebekteki
anemi sonucu kalp yetmezliği ve vücut boşuklarında biriken sıvı hidrops
tablosunun nedenidir. Hastalığın şiddetine ve yok edilen kan
hücrelerinin miktarına bağğlı olarak bebekte anne karnında ölüm de
dahil olmak üzere her türlü distres belirtisi görülür.
Teşhis
Kan uyuşmazlığının teşhisi için hem anne hem de baba adayının kan
grubunun bilinmesi önemlidir. Eğer anne Rh (+) ise babanın kan grubu
önemini yitirir. Gebelik takibi esnasında annenin kanında normalde
olmaması gereken anti-Rh aranır. Bu teste indirek coombs adı verilir.
Doğum sonrası bebekte anneden geçen antikorların aranmasına ise direk
coombs testi adı verilir. Bebeğin kan uyuşmazlığından etkilenip
etkilenmediğini anlamak için ayrıca kordosentez de yapılabilir.
Tedavi
Kan uyuşmazlığında amaç annenin Rh pozitiflere karşı antikor
oluşturmasını engellemektir. Bu nedenle kan grubu Rh(-) eşi Rh (+) olan
gebelere 28. haftada anti-D iğnesi yapılmalıdır. Bu ilaçlara halk
arasında uyuşmazlık iğnesi adı verilir. Doğumdan sonra bebeğin kan
grubu pozitif ise ilk 72 saat içinde yeniden anti-D yapılmalıdır.
Benzer şekilde düşük, dış gebelik, kürtaj gibi
durumlarda da müdahaleden hemen sonra anti-D yapılmalıdır. Tanısal
amaçlı girişimler olan amniyosentez, kordosentez, CVS gibi işlemleri
takiben anti-D yapılması gebeliğin sağlıklı devamı açısından son derece
önemlidir.
|
|
|
|
 |
| |
|
|
|
|
|
|
